Türkiye Amatörleri
Amatör/Acil/Afet Haberleşme
IP Radyo Ağı
TA-AH-IR
Genel Bilgi
Dökümantasyonu
Rev 1.01
Revizyon Tarihçesi
Revizyon | Yazar | Açıklama | Tarih |
Rev 1.00 | TA7W Barış Dinç | İlk yayınlama | 22 Haz 2025 |
Rev 1.01 | TA2T Orhan Dengiz | İçerik düzenleme | 22 Haz 2025 |
İçindekiler
Sistem Topolojisi ve Kurulum Bilgileri 6
Ülkemizdeki RF Genişbant İletişim Ağı Gelişmeleri : 6
Sistem Üzerinde Hangi Servisler Kuruldu : 17
Sistem Üzerine Hangi Servislerin Kurulması Planlanmaktadır : 17
Sistem Önemli Özellikleri : 17
Bu Sisteme Katılmak İçin Neye İhtiyacınız Var ? 19
HAYALLERİMİZ - GELECEK PLANLARI 20
TA-AH-IR Ağı, kısaltmasının uzun haliyle Türkiye Amatörleri Amatör/Acil/Afet Haberleşme IP Radyo Ağı, radyo dalgaları (RF) üzerinden çalışan bir geniş alan ağı sistemidir, amacı ise radyo amatörlerinin RF radyo sistemleri kullanarak, internetten veya benzeri herhangi bir iletişim medyasından bağımsız olarak, IP/Bilgisayar sistemleri haberleşmesi yapabilecekleri bir altyapıdır.
Türkiye Amatörleri 1990’lı yıllardan günümüze radyo/telsiz sistemleri üzerinden IP haberleşmesi yapabilmektedir. 1990’lı yıllarda bu sistemin adı AMPR (Amateur Packet Radio) idi. Türkiye’de kurduğumuz altyapı ile HF’de 300 Baud, VHF de 1200 baud ve UHF de 9600 baud hızlarında çalışan düşük hızlı ama IP ve internet kullanımına izin veren bir yapı idi. Bu yapının başlatılmasında ve ilerletilmesinde başta TA2T (SK) A. Tahir Dengiz’in ve pek çok gönüllü radyo amatörünün emeği vardır.
1990’lı YIlların Sonunda Türkiye AMPR Ağı Görünümü
2000’li yıllar sonrasında WiFi ve Genişband (Broadband) bağlantı sistemleri yaygınlaşmaya başlamış, radyo amatörleri de WiFiMesh, HamMeshNet, AREDN gibi farklı kablosuz bağlantı yapıları üzerinden RF haberleşme ağı omurgasını oluşturmaya başlamışlardır. 2000’li yılların ilk çeyreğinde biz de bu ağı oluşturmayı hedeflemiş olsak da bunu ne yazık ki başaramadık. HamMesh Net, AREDN konusundaki birkaç kısıtlı denemeden öteye ne yazık ki geçemedik.
Aşağıda Avrupa'da çok yaygın olarak kullanılan HAMMESH Ağı ve Amerika'da yaygın olan AREDN Ağı için genel görünüm haritaları verilmiştir. Pek çok ülke amatörü kişisel sistemleri ile bu ağın genişlemesine destek olmakta ya da ağın kullanıcısı durumunda bulunmaktadır.
HAM MESH Avrupa Genel Görünümü
HAMMESH Orta Avrupa Yakın Görünüm
AREDN Ağı Amerika Genel Üst Seviye Bağlantılar Görünümü
Önceleri Avrupa ile uyumluluk ve dış bağlantıların kolay yapılabilmesi amacıyla HamMesh çözümüne yakınsamamız olmuştu, ancak AREDN çözümü ortaya atıldığında HamMesh’den daha güncel olduğu için ve OLSR gibi çok daha güncel mis MESH yapısı ile gelmiştir ve hızla HamMesh seçimimiz AREDN yönünde değişime uğramıştır.
Ancak yeni çıkan MESH yönlendirme algoritmaları incelendiğinde aslında AREDN’nin de güncelin oldukça gerisinde kaldığı tespitinde bulunulmuş ve yeni protokoller kullanılarak (Örneğin BATMAN) TA-AH-IR Net adında bir altyapı oluşturulmasının, zaten halihazırda açık kaynak kodlu olan HAMMESH ve AREDN çözümlerinin (ki bu çözümler de yine açık kaynak kodlu olan OpenWRT, DD-WRT gibi yazılımlar üzerine kurgulanmıştır) kaynak kodlarının düzenlenerek özgün bir TA-AH-IR Ağı yazılımı oluşturulması hedeflenmiştir ve ilk deneme sürümleri ile saha denemelerine başlanmıştır.
2025 yılı başında AREDN büyük ve köklü bir değişiklik yaparak OLSR yerine en güncel MESH yönlendirme algoritmalarından biri olan BABEL ile bir yeni sürüm oluşturmuştur.
Bu konudaki tüm planlarımızı değiştirmemizi sağlayan, yeni yazılım hazırlama, bunu test etme farklı platformlara uygulama gibi çok çok çok ağır bir iş yükünü taşımak yerine TA-AH-IR Ağı altyapısının bu yeni AREDN yazılımı ile yapılmasına karar verilmiş, SSID olarak da TA-AH-IR kullanılması kararlaştırılmıştır.
Ağ Kurulum Çalışmaları :
Öncelikle ülkenin dış ülkelerle bağlantısını sağlayacak ve servislerin entegrasyonunu gerçekleştirecek olan merkezi sistemlerin kurulması ile başlanmıştır. Bu kapsamda;
da bulunan veri merkezlerine “Super Node” kurulumları ve servis sunucularının hazırlanmasına başlanmıştır. Bu sunucular arasında çok yüksek hızlı INTERNET bağlantısı ve bu bağlantı üzerinden çapraz yedekli VPN tünellerinin inşası tamamlanmıştır.
Sistemin acil durumlarda sahada (internet olmayan şartlar altında) çalışabilmesi asıl amaç olduğu için, sistemin RF link bağlantılarının kurulumu aşamasına geçilmiştir. Her ne kadar afet/acil haberleşme ihtiyacı belirli bir bölgede ihtiyaç olacak olsa da kalan birimlerin ve servislerin internet üzerinden kesintisiz işliyor olması da hedeflenmiştir.
TA-AH-IR Ağı Yedekli Tünel İletişim Altyapısı
RF linklerinin kurulumu için öncelikle (etki alanımızın daha yoğun olması ve MoEP-Dünyadaki Mars Projesi merkezlerimizin Ankara’da olması nedeniyle) Ankara merkezli bir RF altyapı kurulumuna başlanmıştır.
Ankara’da 2 yılı aşkın süredir TA-AH-IR Ağı testleri için ANTRAK Bağlum role istasyonuna kurduğumuz test sistemimizi yeni AREDN yazılımına yükselterek gerekli ayarlamaları yaptık. Bu noktadaki çalışmalarımız için TA2TME Egemen arkadaşımızın evi üzerinden (Turan Güneş Bulvarı) bağlantı sağlamaktaydık.
Sisteme ek olarak AKRAD derneği’nin de desteğini alarak (hem lokasyon hem de kurulum destekleri) Ankara Çaldağı (Dikmen-Keklikpınarı) noktasında yer alan bir kuleye BAĞLUM RF linkleri ve şehrin Kuzey,Kuzey-Batı yakasını kapsayacak şekilde bir erişim noktası kurulumu yapıldı. Şehrin Güney,Güney-Doğu yakasını gören Bağlum kurulumuna, Çaldağı ve Turan Güneş Bulvarı eklemeleri ile şehrin neredeyse tamamını kapsayan bir RF erişim noktası altyapısı oluşturulmuş oldu.
Türkiye TA-AH-IR Ağı Genel Görünümü
Ankara TA-AH-IR Ağı RF Erişim Noktaları ve Bağlantıları
Bu düğüm noktalarına şehrin farklı noktalarından ev kullanıcılarının erişim kurulumları da tamamlanarak sistemdeki servislerin ön testleri yapılmıştır.
Yukarıdakilere ek olarak pek çok arkadaşımızın kısa sürede ağa katılımları için çalışmalar devam etmektedir.
Kurulumlara ait bazı görüntüler aşağıdaki gibidir,
Başlıca şu sistemler halihazırda kurulmuş ve testlerine başlanmıştır;
Eğer Ankara’da iseniz sadece sisteme uyumlu ve maliyeti 750 TL ile 3000 TL arasında değişen bir RF link cihazı alarak sisteme bağlanabilirsiniz.
Diğer iller için ise tünel ile başlangıç yapıp, kendi ilinizde RF geçiş noktası kurma çalışmaları ile bu sisteme ilk adımı atabilirsiniz.
Balkon ya da pencere seviyesine monte edilebilecek pek çok ürün mevcuttur ve boyutları da oldukça küçüktür;
Emeği ve desteği geçen herkese sonsuz teşekkürler. 2025 yaz döneminde elimizden geldiğince RF yapısını genişletmek hedefindeyiz, herkesin desteğini bekliyoruz.
Hayalimiz Ankara’dan başlayarak RF linklerimizi öncelikle Bolu/Düzce ve Bursa üzerinden İstanbul’a ulaştırmak bir yandan da İç Anadolu ve Doğu Karadeniz’e doğru bir açılımı kısa zamanda gerçekleştirmektir.
Şüphesiz ki diğer bölge ve illerden gelecek çalışmalarla birlikte tüm Türkiye’yi hızlıca kapsayacak bir altyapıya sahip olabiliriz.
TA-AH-IR Ağı ile ilgili tüm dokümanlara ve bilgilere https://www.taahir.net/ adresinden ulaşabileceksiniz, şimdilik sadece yayılım haritamız mevcuttur, bu sayfanın hazırlanması konusunda da desteklerinizi bekliyoruz.
Radyo amatörlüğü kapsamında nefesinizi kesecek yeni bir faaliyet alanına girmeye hazırsanız sizleri de bekliyoruz, bu ağda yapabileceklerimiz sadece hayallerimizle sınırlı.
Saygılarımla
ATÖLYE ve MoEP Adına
Barış DİNÇ, TA7W